Rond 530
De Regel van Sint-Benedictus
Ora et Labora, bid en werk. Zo is de regel samen te vatten die Benedictus van Nursia rond 530 schreef op de berg Cassin. Het is de meest gevolgde regel van het monastieke leven vandaag.
1098
Stichting van de Abdij van Cîteaux (Bourgondië)
In 1098 stichtte de benedictijner monnik Robert de Molesmes een nieuw klooster in Bourgondië: de abdij van Cîteaux. Hij wilde het kloosterleven hervormen door een strikte terugkeer naar de regel van Sint Benedictus aan te moedigen: armoede, eenvoud en handenarbeid.
1115-1216
Van Cîteaux naar Val-Dieu
In de 12e eeuw breidde het cisterciënzer kloostermodel zich snel uit. Er werden meer dan 700 mannenabdijen gesticht in heel Europa. Ze werden gevestigd in geïsoleerde valleien, dicht bij water. Hun indeling was altijd hetzelfde, met alle functies die de monniken nodig hadden: refter, slaapzaal, tuin, kelders, bibliotheek, ambachtelijke en agrarische ruimtes (smederij, molen, brouwerij, enz.).
Een groep monniken onder leiding van Bernard stichtte de abdij van Clairvaux in 1115. Bernard de Clairvaux had een grote invloed door zijn geschriften en zijn leven. Hij hielp bij het stichten van 68 abdijen. Onder hen was de abdij van Eberbach bij Mainz in Duitsland. Rond 1180 stuurde Eberbach een groep monniken om de abdij van Hocht (Lanaken, ten noorden van Maastricht) te stichten. Enkele jaren later verlieten deze cisterciënzer monniken Hocht om zich definitief in Le Val-Dieu te vestigen.
1216
Stichting van de Abdij van Val-Dieu
In 1216 boden de hertog van Limbourg en de graaf van Dalhem de monniken een vallei aan “onbebouwd en zonder kolonisten”, gelegen aan de samenvloeiing van de rivieren Bel en Berwinne, op gelijke afstand van de steden Luik, Maastricht en Aken. Volgens de legende stond deze vallei voor de komst van de monniken bekend als de Vallei van de Duivel. Dit was de oorsprong van de abdij van Val-Dieu (Godsdal).
1733
Abt Dubois bouwt een nieuwe brouwerij
Als cisterciënzers leefden de monniken van Val-Dieu van hun werk door het land te ontginnen, granen te verbouwen en bier te brouwen. De brouwerij werd verschillende keren uitgebreid of verbouwd.
In 1733 bijvoorbeeld liet abbé Jean Dubois “de brouwerij herbouwen, met zijn prachtig gestructureerde bakstenen gewelven op de begane grond” (Renier, 1865, p. 172).
Dit gebouw werd in 1885 om een onbekende reden verwoest.
1756
Grote overstroming
“(…) als een soort zondvloed stortte het water van de naburige bergen met zo’n onstuimigheid naar beneden dat het, na de hagen van de paardenweide te hebben vernield, een groot deel van de eerste muur omver wierp en de ketel en de twee vaten in de brouwerij gooide (…) Negentien schapen, een paard en drie varkens verdronken; broeder Anthoine, de brouwer en de secretaris kwamen bijna om”.
Dagboek van Léonard Le Grô, abt van Val-Dieu (1756)
1794
De Franse Revolutie en de vlucht van de monniken
Geconfronteerd met naderende Franse troepen ontvluchtten de monniken de abdij in september 1794. Ze zochten hun toevlucht in Duitsland. Alle bezittingen van de abdij (land, boerderijen, molens, abdijgebouwen) werden door de Franse revolutionairen in beslag genomen en geprivatiseerd.
20 maart 1840, 11h30
De klokkentoren valt op de kerk
In 1840 besloten de families die de abdij hadden geërfd na de Franse Revolutie om de oude klokkentoren te verkopen:
“Men was van plan de toren af te breken, maar om hem elders weer op te bouwen en er de kerk Notre-Dame in Verviers mee te versieren. Deze operatie werd begonnen door de leisteengravers van deze stad, die op het ongelukkige idee kwamen om de basis te ontmantelen, in de overtuiging dat ze het werk aan het bevorderen waren. Plotseling klonk er een onheilspellend gekraak, de enorme massa zwaaide, viel op het dak, stortte volledig in en stortte in de kerk.
(Renier, 1865, p. 180)
1840
De kerk in ruïne, kort voor de terugkeer van de monniken
“Niets is melancholieker dan deze nobele, verwoeste kerk. De sneeuw, de regen en de wind razen in haar schepen, die nu alleen nog de hemel als gewelf hebben; braamstruiken, brandnetels en de duizend vaste planten van de ruïnes, die vrij binnen haar muren groeien, vormen ondoordringbare struwelen die de graven van de abten en weldoeners van het klooster bedekken” (Caumartin, 1862, p. 42).
Met de hulp van twee weldoeners kocht de laatste monnik van Val-Dieu die meer dan 40 jaar na de Revolutie nog in leven was, de ruïnes van de kerk en het klooster terug om er een gemeenschap cisterciënzers uit de abdij van Bornhem (Antwerpen) te herinstalleren.
Van 1869 tot 1884. Dan 1934
Restauratie van de kerk
Dankzij hun oproepen voor donaties en de organisatie van een grote tombola konden de monniken een grote restauratie van de ruïnekerk financieren. De oude muren werden behouden en er werden nieuwe ramen, gewelven en raamwerken toegevoegd. De werkzaamheden duurden van 1869 tot 1884.
In 1934, ter gelegenheid van de vijftigste verjaardag van de restauratie, werd een kopie van de oude spits toegevoegd aan het dwarsschip. Het metalen geraamte van deze nieuwe klokkentoren van 32 meter weegt 28 ton en het oude kruis dat opnieuw op de top werd geplaatst is bijna 7 meter hoog.
1997
De brouwerij in het hart van de abdij
Alain Pinckaers en zijn partner Benoît Humblet richten samen met de monniken een nieuwe brouwerij op in de abdij. Val-Dieu zet zo zijn lange brouwtraditie voort, die onderbroken werd door de Franse Revolutie.
2001
Vertrek van de laatste 3 monniken en oprichting van de Christelijke Gemeenschap Val-Dieu
Aan het einde van de 20e eeuw verminderde het aantal monniken in Val-Dieu en de laatste drie moesten in 2001 vertrekken naar andere abdijen.
De Christelijke Gemeenschap van Val-Dieu werd opgericht om ervoor te zorgen dat Val-Dieu een plaats van christelijke spiritualiteit bleef, onder het cisterciënzergezag van de abt van de abdij van Lérins (Cannes, Frankrijk).
2020
Uitbreiding van de brouwerij
In 2020 onderging de brouwerij een groot project om haar installaties, die in het hart van de abdij blijven, uit te breiden. De productiecapaciteit werd verdubbeld.
2024
In Vinculo Pacis
Vandaag ontwikkelt de Abdij van Val-Dieu zich verder volgens de erfenis van de monniken: een gebedsgemeenschap die de abdij onderhoudt met de hulp van vrijwilligers, de brouwerij en de gastvrijheid (park, restaurant, rondleidingen).